Historia Roju
Herb
Są miejsca na świecie, do których się wraca najchętniej,
w których odżywają dziecinne wspomnienia-
to Roju uroki miejsca przepiękne.,
w sercu zamknięte.
Jak fałdy ułożone kształty naszej wioski,
tak bogato wystroił ją majestat boski.
Tu pagórek, tu wzgórek, tu dolinka, nizina
i rzeczka co dolinę w połowie przecina.
Tam się lasek wyłania, brzeg brzozą porosły,
leszczyną, wikliną, dęby, buki, sosny,
gdzieniegdzie stawek rybny, jak oczko w obrączce
Pochodzenie nazwy miejscowości Rój
Chcąc poznać historie Roju musimy cofnąć się do średniowiecza W połowie XIII stulecia nad rzeką Rudą, w późniejszych czasach Rudach, osiedlili się cystersi. Przywędrowali tu z Jędrzejowa. Pobudowali nie tylko klasztory, ale również kuźnie , walcownie blachy, szkołę itd. Nie ograniczali się tylko do tego rejonu. W pobliżu dzisiejszych Boguszowic założyli małą osadę, którą nazwali Paradis, co po francusku oznaczało ogród albo raj. Nazwę Paradis po raz pierwszy spotykamy w księdze uposażenia biskupów wrocławskich z r. 1305. W najstarszych dokumentach żorskich występuje ona w spolszczonej formie Ray. Pisownie taką spotykamy jeszcze w dokumentach z 1654 i 1679 roku, ale już w następnym stuleciu miejscowa ludność wymawiają ja Roj, co też niebawem przeszło w Rój. W połowie XVIII wieku na polecenie władz pruskich, Rój zafundował sobie pieczęć wiejską. Podobnie postąpiły i inne miejscowości śląskie. Owe pieczęcie ludności zwała wtedy „ sekretami gromadzkimi’. W jej polu nie umieszczono wówczas godła państwowego. Zebranie wiejskie, czyli tzw. Gromada obierała sobie natomiast jakiś wizerunek, który najczęściej nawiązywał do nazwy miejscowości, zajęcia jej mieszkańców lub też np. topografii. Rozwiązanie takie było bardzo praktyczne, bo niepiśmienni włościanie po odcisku sekretu z łatwością rozpoznawali wystawcę dokumentu. Obmyślając swój znak ( herb) mieszkańcy Roja przekonani byli, że nazwa ich osady ma związek z pszczelim rojem. Nie zastanawiając się długo obrano za swój znak- herb XVIII- wieczny: słomiany ul i unoszące się wokół niego pszczoły. Tak utrwalono błędne przekonanie o pochodzeniu nazwy wsi. Pierwsze wzmianki o Roju pochodzą z trzynastowiecznych dokumentów. Pierwotnie był związany z Księstwem Raciborskim ,następnie przez krótki okres czasu z Księstwem Opolskim. Od 1500 r. Rój należał do rodziny Głogowskich z Głogowa ,a potem od 1511 r. Do von Widonów, a następnie od 1679 r. Do Kaminskich .W XVIII wieku właścicielem tejże miejscowości został Hrabia węgierski, od którego nabył ją rząd pruski .Rój należał wówczas do rybnickiego państwa stanowego.
Na rozparcelowanych wXIX w. gruntach dworskich powstała część wsi nazwana nowym Rajem. Mimo pięknej nazwy wieś w tym wieku nie miał dobrej sławy ,z powodu grasującej tu około 1840 r. „bandy’’, która dobrała się nawet do rybnickiej kasy miejskiej wyłamawszy 14 zamków. Mówiono więc, jak pisze kronikarz Idziowski, „Przez Rój trzeba jechać galopem ,żeby koniom podków nie pokradli’’ .Jeszcze przez wiele lat pojawiały się owe problemy związane z grabieżami i bijatykami .Przyczyn tych problemów należało szukać jednak nie w samych ludziach , a w miejscu położenia wsi i panującej w niej biedoty . Sytuacja ta uległa poprawie po uruchomieniu kopalni Jankowice w 1916 r.
| Wsie państwa rybnickiego z 1788 roku. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Położenie |
|
|
Miejscowość Rój jedna z dzielnic Żor leży na terenie województwa Śląskiego w centralno-zachodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Rój położony jest między większymi miastami
Rybnik,Wodzisław,Jastrzębie,Pszczyna. Miejscowość posiada korzystne położenie komunikacyjne blisko przebiega droga krajowa nr 93 pro wadząca od Gdańska przez Toruń , Włocławek , Łódź ,Częstochowę i Katowice do przejścia granicznego w Cieszynie ,oraz miejscowości wypoczynkowych Beskidu Śląskiego Ustronia i Wisły. Przez Rój przebiega droga krajowa nr,932 która biegnie przez Wodzisław do przejścia granicznego w Chałupkach. Obszar Roju usytuowany jest w obrębie Płasko wyżu Rybnickiego pomiędzy dorzeczem Odry i Wisły. Rzeźba terenu jest dosyć urozmaicona krajobraz składa się z niewielkich dolin i pagórków. Rój otoczony jest dosyć dużą ilością lasów.
Nazwy geograficzne w Roju
Bartok- kolonia z budynkami mieszkalnymi z przydomowymi ogródkami oraz zagajnikami leśnymi. Kiedyś obszar ten należał do majątku ziemskiego. Utrzymała się nazwa dzierżawcza od stróża majątku Bartka (w latach 70-tych wybudowano na na tym terenie m i. KWK Świerklany)
Bażanciarnia-wydzielona część lasu Klajok, gdzie prowadziło się hodowle bażantów .Nazwa pochodzi od słowa bażant.
Brodek- południowo-zachodnia część Roju. Znajdują się tam domy oraz duży obszar pól uprawnych. Nazwa dzierżawcza pochodzi od staropolskiego imienia Brodek. W czasach historycznych osada nazywała się:1300-Brodek, 1415 von Brodek, 1492 z Brodku. Nazwa topograficzna wywodzi się od podstawy bród.
Brodeczek-las o powierzchni około 80 hr. Jest to las mieszany (sosna,świerk,dąb,brzoza) ze zwierząt spotkać można sarne,zająca,kune leśną
Grobla-naturalne podłużne wzniesienie w dolinie małej rzeczki(bez nazwy)przy ul. Wodzisławskiej.
Judosz- łąki i ogródki działkowe przy ulicy Boguszowickiej
Klajok-las mieszany(czeremcha,dąb,buk,sosna,świerk) Ze zwierząt występuja: dziki ,sarna, lis, zając, kuna leśna, myszołow
Kuczerok- mały staw. Nazwa pochodzi od nazwiska właśćiciela.
Lasoki-kolonia otoczona lasem Klajok. Nazwa topograficzna
Papierok- staw, kiedyś ośrodek młynarstwa, obecnie zbiornik wodny. Nazwa nie wyjaśniona
Rajszczok-las mieszany o powierzchni około 3.000 ha. Nazwa wywodzi się od naazwy Rój
Rosohocz- południowa część lasu Rajszczok .Nazwa topograficzna –rosochate drzewo.
Starowieś- najstarsza część wsi , położona nad małą rzeczką(bez nazwy). Nazwa kulturowa- najstarsza część wsi.
Historia
Wieś zbudowana po obu stronach pięknej dolinki z łąkami, stawem, starymi dębami na groblami gajami w pobliżu, miała dużo uroku, słusznie mogła się Kiedyś wydawać rajem. Była jednak zbytnio oddalona od miasta i kościoła . W początkach XX wieku Rój znajdujący się wówczas w powiecie Rybnik był oddalony od najbliższej poczty o 2,5 km, drogi stąd, w Swierklanach Górnych. Stacja kolejowa mieściła się w Zorach 7 km na wschód od wsi. Obszar gminy Stanowił wówczas 309 ha, a liczba mieszkańców wynosiła 493- w tym aż 99,8 było Polaków.
Powszechny spis ludności przeprowadzony w dniu 9 grudnia 1931 r.wykazał:
-Liczba budynków mieszkalnych- 118
- Ogólna liczba spisanych osób- 940
w tym w języku polskim- 940
w innym języku- 0
-Liczba osób czasowo obecnych – 5
-Liczba osób czasowo nieobecnych – 8
-Liczba dzieci w wieku przedszkolny –161
Plebiscyt
W okresie powstań śląskich miejscowa ludność nie stała biernie, ale brała czynny udział w walkach o polskość Śląska. Miało to swój oddźwięk w wynikach plebiscytu z dnia 20 marca 1921 r., gdyż gmina Rój obok takich gmin jak: Kleszczów, Kłókocin, Połomia, Rowien, Szeroka oddała aż 90 % głósów za Polską. Na 376 osób uprawnionych do głosowania głosowało 375 osób ,za Polską oddano 335 głosów za Niemcami 40 głosów
Kasa
W dniu 29 czerwca 1927 r. Założono w Roju Kasę Oszczędności i Pożyczek. Do kasy na zebraniu przystąpiło 31 członków , wpisowe wynosiło tylko 1 zł, a udział 20 zł.(płatne w ratach ).
Majątek ziemski Brodek
Położony w Roju majątek państwowy Brodek po raz pierwszy został przeznaczony do rozparcelowania w 1921 r. Proces ten powtórzono w 1934 r. Po parcelacji pozostał tylko ośrodek, na który złożyło się około 50 hr. Gruntu i część zabudowań dworskich, Z powodu braku nabywców przy poprzednim rozparcelowaniu ziemi w 1934 r. rząd postanowił ułatwić ich zakup stanowiąc wymóg 10% zaliczki, natomiast resztę ceny rozkładano aż na 30 lat. Ponieważ cena gruntu wynosiła od 300 zł do 1500 zł za hektar, a łąk do 200 zł za hektar, nie- jeden bezrobotny miał możliwość zakupu ziemi i utworzenia własnego warsztatu pracy
Istotne miejsce w dziejach kultury rajskiej gromady mają lokalne obiekty posiadające walory zabytkowe.
Jednym z niewątpliwie ważnych zabytków położonych na terenie Roja- Brodku jest Dworek. Jego historia sięga już 100 lat, wybudowano go na miejscu byłego zamku w 1897 r. Pierwotnym właścicielem był rycerz Broda, któremu w imię zasług rycerskich powierzono dworek. Przez kolejne lata zmieniali się jego właściciele oraz pierwotny wygląd. W 1922 r. dzierżawcą majątku w Brodku został p. Jan Grzonka. W 1929 r. miała miejsce pierwsza, a w 1934 r. druga parcelacja majątku p . Groznki. W okresie II wojny światowej właścicielem Dworku był osadnik niemiecki. Prowadzono w nim również szpital wojskowy. Po zakończeniu wojny majątek dworski powrócił ponownie do rodziny państwa Grzonków. W latach 50- tych zorganizowano w dworku na potrzeby szkolne sale lekcyjne. Dzisiaj Dworek oraz jego dzieje stanowią jedną z elementów w dziejach Roja oraz interesujący dla oka zabytek historyczny.
Elektryfikacja
Od początku lat30- gmina Rój nosiła się z zamiarem zelektryfikowania wsi . W tym celu odbyły się liczne zebrania obywatelskie zarządu i rady gminnej oraz komisji elektryfikacyjnej , złożono nawet do Banku Gospodarstwa Krajowego podanie o przyznanie pożyczki. Wszystkie te zamiary nie miały żadnego odzewu. Wobec tego gmina zamierzała przeprowadzić elektryfikacje z własnych funduszów . Zostały zakupione na ten cel maszty ,ale w związku z długim okresem wyczekiwania na zgodę naczelnika gminy zdążyły spróchnieć ,wysprzedano je za bezcen. Dopiero w 1947 r. dzięki zabiegom pana Alojzego Kolona ,wówczas sołtysa gminy, w dniu 27 kwietnia po przeprowadzeniu moklacji wysokiego napięcia (przez kopalnię Ema) i miejscowej sieci , włączono do niej prąd elektryczny. Po 9 latach, także dzięki staraniom pana Kolona, zostały zainstalowane punkty oświetleniowe w ważnych miejscach Roju.
Marsz śmierci
Mimo okrucieństw II wojny światowej jakie dotknęły gminę Rój, krótko przed wyzwoleniem w okresie od 17 do 21 stycznia 1945 r. wieś przeżyła jeszcze jedną tragedię. Była ona naocznym świadkiem „Marszu śmierci”, czyli przeprowadzenia więźniów z obozu w Oświęcimiu i Polenlagru w Czechowicach przez Pszczynę- Żory- Wodzisław na Zachód. Około 25.000 więźniów przeprowadzono drugim wariantem trasy z Oświęcimia przez Pszczynę- Jastrzębie Zdrój do Wodzisławia. Więźniowie prowadzeni byli pod eskortą hitlerowców w lichych odzieniach, głodni i wyczerpani. W granicach dzisiejszych Żor wachmani zastrzelili 47 osób, nie będących w stanie kontynuować marszu. Po przejściu transportu mieszkańcy Roja zabrali na odcinku Rogoźnej do Świerklan 24 ciała i pochowali je we wspólnej mogile na terenie Piaskowni, u zbiegu szosy i drogi prowadzącej do Osady Kolonia Brodek.
Wkrótce po wojnie miejscowe społeczeństwo wzniosło na mogile okazały pomnik- nagrobek z epitafium, który poświęcono 1 września 1945 r. Spośród zbrodni dokonanych przez SS na ewakuowanych więźniach oświęcimskich w trakcie ich przemarszu przez Rój, w pamięci tutejszych mieszkańców najbardziej utkwiła zastrzelenie dwóch więźniarek, matki i córki, przed miejscową szkołą( budynkiem określonym obecnie jako „stara szkoła”_. Pierwszą zabito matkę. Córka z płaczem przypadła do leżącej na ziemi ciała zabitej, nie chcąc go opuścić. Drugim strzał ugodził dziewczynę, nie spowodował jednak natychmiastowej jej śmierci. Długo jeszcze błagała o pomoc lub dobicie. Obawa przed represjami ze strony hitlerowców sprawiły, iż nikt nie odważył się pospieszyć jej z pomocą.
19 kwietnia 1958 r. specjalna ekipa przeprowadziła ekshumację zwłok i pomimo sprzeciwu ze strony społeczeństwa (m.in. przewodniczącego Gromadzkiej Rady Narodowej Alojzego Kolona i przewodniczącego Frontu Jedności Narodu Alojzego Pustelnika) wywiozła je z Roja do innego Zbiorowego grobu, przypuszczalnie do Gliwic. Ślad po tutejszej mogile stanowią dwie brzozy, które kiedyś przy niej zasadzono
Budynek Klubu Sportowego
25 marca 1945 r. o godz. 3:00 rano do wioski wkroczyły wojska radzieckie przynosząc wyzwolenie. Główny front szedł szosą Żory- Wodzisław, toteż wioski położone na tym szlaku bardzo ucierpiały. Pozostawił po sobie spalone domy i zabudowania gospodarcze oraz liczne groby żołnierskie będące śladem zaciekłych walk. Bilans powojenny w Roja to około 30% budynków uszkodzonych a 10% wypalonych.
W wyniku działań wojennych wypalona została gospoda p. Konska. Brak sali potrzebnej na zgromadzenia wiejskie i różnego rodzaju imprezy zrekompensowano drewnianym barakiem ufundowanym przez kopalnie Jankowice . W dniu 1 stycznia 1946 r. odbyło się poświęcenie świetlicy-baraku.
W początkach lat 60-tych na miejscu baraku stanął budynek Pawilonu Sportowego.
Organizatorem budowy pawilonu oraz działalności w nim prowadzonej był p. Alojzy Sładek. Za jego sprawą w końcu lat 60-tych i na początku lat 70- tych przy pomocy ciężkiego sprzętu przygotowano teren pod boisko do gry w piłkę nożną.
Nowo wybudowany Pawilon Sportowy służył krzewieniu kultury fizycznej, był miejscem zebrań mieszkańców i imprez kulturalnych.
OSP
Ochotnicza Straż Pożarna w Roju została założona 16 listopada 1945 roku przez grupę sympatyków pożarnictwa, którzy pamiętali działalność przeciwpożarową na naszym terenie sprzed II wojny światowej. Tradycje Ochotniczej Straży Pożarnej w Roju sięgają roku 1927 lecz działania wojenne były przyczyną zniszczenia całej dokumentacji, a jej odtworzenie okazało się niemożliwe. Ochotniczą Straż Pożarną w Roju założyli: Józef Handkus, Karol Dajka, Antoni Kempny, Jan Zimończyk, Antoni Gamoń, Alojzy Gamoń, Alojzy Kolon, Emanuel Kempny, Konstanty Grzybek, Antoni Witala, Franciszek Skorupa, Ludwik Skiba. Ukonstytuował się pierwszy Zarząd OSP Rój. Pierwszym prezesem wybrany został druh Józef Handkus, komendantem Antoni Kempny, zastępcą komendanta Jan Zimończyk, sekretarzem Karol Dajka zaś skarbnikiem Antoni Witala. Wybrana została też Komisja Rewizyjna, w skład której weszli: Franciszek Skorupa jako przewodniczący, Alojzy Kolon i Ludwik Skiba. Wybrany Zarząd przystąpił do kompletowania sikawki ręcznej i innego sprzętu pożarniczego, jaki pozostał w różnych miejscach po działaniach wojennych. Złożona z różnych części sikawka nie dawała pełnego zadowolenia, wobec czego Zarząd OSP zwrócił się do Urzędu Gminy w Boguszowicach z prośbą o przydział innej sikawki ręcznej. Oczekiwanie zostało spełnione 17 października 1948 roku. Ze składek członkowskich zakupiono 15 mundurów wyjściowych. W roku 1949 rozpoczęto przy ul. Wodzisławskiej budowę remizy strażackiej, którą oddano do użytku 4 czerwca 1950 roku. Była to remiza stosunkowo mała, ale na ówczesne czasy wystarczająca. Ze zbiórek społecznych zakupiono i przekazano strażakom 25 maja motopompę wraz z przyczepką. W 1958r. poprzez Komendę Powiatową w Rybniku zakupiono pierwszy samochód typu Renault. W następnych latach dochodził coraz lepszy sprzęt oraz kolejny samochód typu Dodge, motopompy PO, kolejny samochód typu Żuk, a pod koniec lat 80-tych samochód bojowy - beczkowóz typu Star zakupiony z KWK "Pniówek" dla OSP przez Radę Sołecką. W tym czasie strażacy ochotnicy z OSP Rój wykonywali różne prace społeczne przy budowie i utwardzaniu lokalnych dróg, elektryfikacji wsi, budowie wodociągów, budowie kościoła parafialnego. W tym okresie przez wiele lat prezesem OSP był Alojzy Kolon, a na początku lat 80-tych Stanisław Skorupa, zaś długoletnim naczelnikiem Antoni Gatnar . W 1973 roku rozpoczęto budowę nowej remizy strażackiej w czynie społecznym przy 50% udziale Urzędu Gminy w Jankowicach. Nowa remiza została oddana do użytku 16 lipca 1975 r. W podziękowaniu za włożoną pracę społeczną i ratowanie mienia miejscowe społeczeństwo ufundowało strażakom sztandar, który został im uroczyście wręczony 6 listopada 1982 roku. 16 listopada 1986 roku na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym został wybrany nowy Zarząd OSP Rój. W jego skład weszli: Herbert Mura - prezes, Jan Witala - naczelnik, Rajmund Fojcik zastępca naczelnika, Antoni Gamoń - skarbnik, Leon Kempny - sekretarz, Janusz Ferona - gospodarz. W skład Komisji Rewizyjnej weszli: Alfred Liszka - przewodniczący, Zygmunt Kempny i Jan Szewczyk. Od dnia 1 stycznia 1993 r. jednostka prowadzi skromną działalność gospodarczą polegającą na wynajmie sali na imprezy typu wesela, przyjęcia komunijne, stypy itp. Wszystkie dochody z tego tytułu przeznaczone są na działalność statutową. W dniu 6 stycznia 1996 r. na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym zostały wybrane nowe władze OSP. Prezesem ponownie wybrano druha Herberta Murę, zaś naczelnikiem został Janusz Ferona, zastępcą naczelnika Zygmunt Miszczyk, skarbnikiem i sekretarzem Leon Kempny, gospodarzem Zdzisław Paś. Do Komisji Rewizyjnej weszli: Bronisław Wróbel - przewodniczący, Zygmunt Kempny i Czesław Broda jako członkowie. Zarząd i Komisja Rewizyjna w tym składzie, z drobnymi zmianami osobowymi pracuje do dzisiaj.
2 czerwca 1997 roku jednostka OSP Rój została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczego. Posiadamy obecnie na wyposażeniu samochód bojowy Star GBA 2,5/16 (stary samochód Żuk wyzłomowano) z motopompą PO-800, pompą pływającą, pompą szlamową PS-75, pompą o dużej wydajności PS-1000 oraz inny sprzęt potrzebny do prawidłowego funkcjonowania jednostki. Jednostka OSP w Roju przez cały okres swojego istnienia była i jest bardzo prężna. Brała udział w setkach akcji pożarowych i ratowniczych na terenie naszej dzielnicy, miasta i poza jego terenem. Startujemy z dużym powodzeniem we wszystkich zawodach gminnych a nawet wojewódzkich (Jastrzębie, Częstochowa). Strażacy OSP Rój brali czynny udział w akcji gaszenia pożaru lasów w Kuźni Raciborskiej i w powodzi w 1997 roku. Na dzień dzisiejszy posiadamy około 40 członków czynnych, na których nasze społeczeństwo może polegać.
|
|
Rozbudowa
|
|
Od 1952 r. trwała na terenie gromady budowa wodociągu prowadzonego od strony Żor ( z Goczałkowic) w stronę Rybnika i Wodzisławia. Wodociąg ten miał rozwiązać zaopatrzenie ludności Śląska w wodę, gdyż z powodu rozbudowy kopalni, na tym terenie poważnie odczuwano jej braki.
|
W dniach od 14 do 16 lutego 1946 r. miał miejsce w Polsce powszechny spis ludności. W Roja zebrano następujące dane: |
|
|
Ludność razem
Ludność
Ludność
Polaków
Niemców
k
m
poniżej lat 18
od lat 18-59
60 lat i więcej
1105
612
493
487
540
78
1075
26
4
|
|
||||||||||||||||||||||||
KWK ZORY
Kopalnia „Żory” (nazywana początkowo „Świerklany w budowie”, a w pewnym okresie „ZMP”) została wybudowana w latach 70-tych wchodząc w skład ówczesnego Rybnickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. Obszar górniczy (OG „Borynia I”) kopalni został ustalony na 16,7 km2, a teren górniczy kopalni na 19,6 km2. Pierwsze prace udostępniające projektowanej kopalni „Świerklany” rozpoczęto w 1974 r. W pierwszym etapie drążono przekopy udostępniające na poz. 400 m od strony kopalni „Jankowice” oraz 580 m i 705 m od strony kopami „Borynia”. Następnym etapem było drążenie szybów I i II oraz wyrobisk technologicznych w rejonie szybów. Prace te ukończono w 1979 roku. Pierwszą eksploatację rozpoczęto 04.12.1979 r. w pokładzie 357/1 na poz. 705. W następnych latach kontynuowano roboty badawczo - udostępniające oraz przygotowawcze w pokładach węgla. Roboty górnicze ukierunkowane były na rzygotowanie frontu eksploatacyjnego w parcelach określonych jako bilansowe i przemysłowe w dokumentacjach geologicznych i projektach zagospodarowania złoża. Złoże KWK „Żory” udostępnione zostało przez szyby główne, leżące w południowo - zachodniej części obszaru górniczego: Szyb I - wdechowy, zjazdowo - materiałowo - wentylacyjny o średnicy 8,0 m zgłębiony do głębokości 875,2 m, Szyb II - wydechowy, wydobywczy o średnicy 7,5 m zgłębiony do głębokości 923,2 m. Złoże KWK „Żory” udostępnione zostało systemem poziomych wyrobisk kamiennych zwanych przekopami i wytycznymi. Kopalnia posiadała dwa poziomy wydobywcze: poziom 580 m z odstawą i odbiorem na kopalnię „Borynia”, poziom 705 m z odstawą na Szyb II. Poziom wentylacyjny 400 m który w południowo - zachodniej części obszaru górniczego przechodził w przekop łączący i łączył się z wyrobiskami kopalni „Jankowice”. Poziom 830 m był rozpoczęty - miał zastąpić poziom 580 m. Kopalnię „Żory” zbudowano na złożu o bardzo trudnych warunkach geologicznych zaliczonych do III grupy zmienności z docelowym wydobyciem 5000 t/dobę. Kopalnia od początku istnienia borykała się z dużymi problemami techniczno - ekonomicznymi wynikającymi z trudnych warunków geologiczno-górniczych (zanieczyszczenie urobku, silne zuskokowanie złoża, małe miąższości pokładów, krótkie wybiegi ścian) nie osiągając zwykle planowanego, narzuconego odgórnie, poziomu wydobycia. Wyrobiska udostępniające oraz przygotowawcze w pokładach odsłaniały zwykle znacznie bardziej skomplikowany obraz struktury, a zwłaszcza tektoniki złoża oraz często mniejszą zasobność i mniej korzystne parametry jakościowe pokładów w porównaniu do pierwotnych założeń. Eksploatacja w byłej kopalni „Żory” koncentrowała się zasadniczo w dwóch rejonach obszaru górniczego to jest w częściach południowej i północnej. W części północnej złoża eksploatowano pokłady 313/1, 315/1 i 318/1, natomiast w części południowej pokłady 357/1, 358/1, 358/2-3 i 359/3 w partii „Z”. W partii centralnej eksploatację prowadzono w następujących pokładach: 325/1, 325/2, 327/1-2, 327/4 i 327/5. W pokładach 336/2, 344/4, 346/1, 347/1 i 361/1 wykonano tylko pojedyncze wyrobiska o charakterze badawczym. gZrudło
Zarząd Oddziału SITG Rybnik
Komisja Mierniczo-Geologiczna, Budowlana i Ochrony Środowiska
przy ZO SITG Rybnik
Andrzej CIOŁEK, Ryszard TKOCZ
Osiedle Gwarków
W 1977 r. KWK Świeklany przystąpiła do budowy osiedla przeznaczonego dla pracowników kopalni. Obecnie osiedle to nosi nazwę Osiedla Gwarków Śląskich.Z początkiem lat 80- tych nastąpił ogromny wzrost ludności zamieszkujących teren Roja. Główną przyczyną była rozbudowa osiedla przykopalnianego co wiązało się z napływem ludzi z różnych stron Polski celem podjęcia pracy na kopalni. Rój tworzący niegdyś niewielką osadę stracił swój wiejski urok, przyjmując miejski wygląd na rzecz rozwoju gospodarczego i kulturalnego- oświatowego kraju.
Rajskie widoki
