Szkoła w Roju

Szkoła Podstawowa w latach 1885-1961

Działalność szkoły w tutejszym sołectwie datuje się już od około 113 lat; tj. od roku szkolnego 1885/ 1886. Wcześniej dzieci rajskie uczęszczały do szkoły w Boguszowicach oddalonych o 4 kilometry. Dopiero około 1900 roku w czasie budowy drogi (szosy) Żory- Wodzisław szkołę przerobiono ze starej karczmy żydowskiej. Składała się z jednej sali lekcyjnej i mieszkania dla nauczyciela oraz pola wielkości 1 ha 62 m2 .



Około 1911 roku zbudowano nową szkole z dwiema klasami i mieszkaniem dla nauczyciela.



Od tej pory nauka odbywała się w trzech klasach. System i sposób nauczania ówczesnej szkoły z czasów zaborczych nie różnił się od kierunków nauczania w innych szkołach. W czasie Powstań Śląskich uczniowie nie uczęszczali do szkoły, bowiem mieszkańcy Roja wypędzili nauczyciela- Niemca. Dopiero od 22 stycznia 1923 roku rozpoczęła się nauka w języku polskim. Nauczycielem został pan Julian Aker, który przy pomocy dzierżawcy z Brodku, pana Grzonki i jego sług, zdołał doprowadzić do użytku zniszczony budynek szkolny. Nauka odbywała jednak się tylko pobieżnie. Powodem był fakt, iż pan Aker był jedynym nauczycielem, a uczniów było aż 150. Dlatego też w czasie jego choroby nauka nie odbywała się.

Ciąg dalszy szkolnictwo

27 lutego 1924 roku tymczasowym kierownikiem szkoły, na mocy rozporządzenia Wydziału Oświecenia Publicznego z dnia 25 II 1924 r. został pan Antoni Schmidt. W skład grona nauczycielskiego wchodzili dniu 1 września 1924r. p. Anna Schmidtowa i nauczyciel p .Franciszek Łuszczek. Inspektorem szkolnym był pan Stokłosa, przewodniczącym dozoru szkolnego pan Jan Grzonka- dzierżawca domeny państwowej. Pan Schmidt zastał szkołę odmalowaną, ale inne budynki były w złym stanie, zaś teren wokół szkoły zaniedbany. Naukę dzieci rozpoczął od elementarza, gdyż od wielu lat nikt nie zajmował się podstawowym nauczaniem w Roju. W szkole odbywał się także kurs dla dorosłych, dotąd nie uczęszczających do szkoły. Z uwagi na duże zaangażowanie dzieci i młodzieży w organizacji przedstawień i teatrzyków z różnych okazji, a także wyrażanej przez nich chęci uczestnictwa i pracy w towarzystwach, pan Schmidt założył w styczniu 1925 roku towarzystwo „Sokół”, liczące wówczas 40 osób. W 1928 roku uruchomiono w Roju wiejską szkołę dokształcającą. Status tejże szkoły, Śląski Urząd Wojewódzki zatwierdził dnia 4 lutego 1928 r. Z dniem tym rozpoczęto też naukę, a lekcje odbywały się 3 razy w tygodniu, o łącznej ilości 8 godzin. Wykładano w następujących przedmiotachach

religia-  ½ godz. tygodniowo                         rachunki- 2 godz. tygodniowo                         język polski- 1 godz. tygodniowo                         historia- 1 godz. tygodniowo                         geografia- 1 godz. tygodniowo                      wiadomości z życia gospodarczego- 2 ½ godz. tygodniowo

Ludność bardzo przychylnie odniosła się do nowo powstałej szkoły, uważając ją za bardzo potrzebną, co wyraziło się w ilości chętnych, którzy zaczęli uczęszczać do szkoły. Wydział Oświecenia Publicznego pismem z dnia 18 października 1928 r. zarządził uruchomienie w Roju wiejskiej szkoły dokształcającej, obejmującej miejscowość Rój, Rogoźna i Skrzeczkowice. Szkoła ta jednak z dniem 27 stycznia 1930 r. została przeniesiona do Rogoźnej. Natomiast w Roju utworzono jedynie klasę eksponowaną dla rajskiej młodzieży. Podczas ferii i w pierwszych dniach wrześniach 1938 roku dokonano gruntownego remontu istniejących budynków szkolnych, niosącego za sobą wysokie koszty. Szkoła została wzbogacona też o nowy inwentarz w postaci ławek, pomocy szkolnych i innego sprzętu. Inwestycje dokonane w istniejących budynkach szkolnych zachwyciły dziatwę tylko przez jeden rok nauczania, gdyż zostały przerwane dramatycznymi wydarzeniami historycznymi. Z wybuchem 1 września 1939 roku II wojny światowej, działalność szkolna w miejscowości Rój została przerwana. Nie prowadzono również kroniki szkolnej. Dotychczasowy kierownik szkoły, p. Bertold Adamczyk, wyjechał do Anglii. Lata 1939- 45 to czarna kartka w historii szkoły. Kronika wraz z księgozbiorem szkolnym zachowała się podczas wojny tylko dzięki ofiarnemu mieszkańcowi Roja p. Rufinowi motyce, który z narażeniem życia przechowywał ją wraz z książkami pod słomą w stodole. Kronika, wraz z biblioteką szkolną, została zwrócona kierownikowi szkoły p. Bertoldowi Adamczykowi, po jego powrocie z Anglii w czerwcu 1948 r. Od dnia 9 kwietnia 1945 roku do powrotu pana Adamczyka, obowiązek kierowania tutejszą placówką oświatową spoczął na panu Pawle Fribe. Uzupełniał on kronikę szkoły wpisując wydarzenia z lat 1945-48. Szkoła w ówczesnym czasie, po zakończeniu działań wojennych i wkroczeniu w dniu 25 marca 1945 r. wyzwoleńczych wojsk radzieckich, szczęśliwie ocalała. Jednakże budynki szkolne były mocno zdemolowane, a cały inwentarz rozkradziony i zniszczony. Nie przeszkadzało to jednak w rozpoczęciu nauki szkolnej w dniu 23 kwietnia 1945 r. z 204 uczniami w tym: 102 dziewczynki i 102 chłopców. W roku szkolnym 1948/49 z powodu coraz większej ilości dzieci zastała uruchomiona nowa sala lekcyjna, w prywatnym domu, u pana Emanuela Grzonki w Brodku ( około 12 minut drogi od budynku głównego). Z dniem 1 października 1948 roku stanowisko kierownika tutejszej szkoły objął p .Alojzy Pustelnik, nauczyciel z Jankowic. Następować zaczęły powolne zmiany, zarówno w samum budynku szkolnym, jak i na terenie przynależnym do szkoły. Mieszkanie nauczycielskie znajdujące się w szkole, zaadoptowano na salę lekcyjną, natomiast niezagospodarowany teren wokół szkoły, uczniowie w czynie społecznym uporządkowali i zagospodarowali, jako boisko przyszkolne.

Alojzy Pustelnik - kierownik szkoły

W roku szkolnym 1956/57, zgodnie z zarządzeniem Ministra Oświaty, do szkół wprowadzono religię, jako przedmiot nadobowiązkowy dla dzieci, których rodzice wyrazili życzenie kontynuowania nauki wymienionego przedmiotu. Nauczycielem tegoż przedmiotu został ks. Franciszek Wąsala- przydzielony do nowoorganizującej się parafii rajskiej, celem posługi kapłańskiej i wybudowania kościoła parafialnego.

Absolwenci i grono pedagogiczne SP-11 w roku szkolnym 1959/60 Siedzą od lewej Kornelia Kula , Eugenia Lubszczyk , ks. Frańciszek Wąsala, kierownik szkoły Alojzy Pustelnik, Wiktoria i Dominik Krasowie

Trudności lokalowe

Trudności lokalowe i organizacyjne tutejszej placówki oświatowej .Z jakimi borykali się zarówno nauczyciele jak i uczniowie , pojawiły się w okresie po II wojnie światowej. W 1958 r. kierownik szkoły, p Pustelnik zaproponował Radzie Pedagogicznej dobudowę sposobem gospodarczym, dwóch sal lekcyjnych, do głównego budynku szkoły. Potrzebne pieniądze zebrano by z opodatkowania w wysokości100 zł od rodziny. Pan Pustelnik na powyższą propozycję uzyskał jednogłośne poparcie. Istniejące budynki szkolne posiadały w sumie 4 sale lekcyjne, ale to nie wystarczało dla zwiększającej się co roku, ilości uczniów i oddziałów. Innym bardzo dotkliwym utrudnieniem, szczególnie w zimie i w czasach opadów, było przechodzenie uczniów na lekcje do poszczególnych budynków szkoły, a odległość między budynkami wynosiła ok. 40 m. Efekt nauki w takich warunkach był niski. Z roku na rok zwiększały się też procent uczniów, nie uzyskujących promocji do następnej klasy. Powodem była duża absencja wśród , wynikająca z częstych chorób górnych dróg oddechowych. Z tymi samymi problemami zdrowotnymi borykali się nauczyciele. Zajęcia lekcyjne w szkole odbywały się do późnych godzin, co miało też wpływ na uczniów. Obserwowano u nich zniechęcenie trudnymi warunkami pracy, co łączyło się ze wzrostem obojętności wobec obowiązków szkolnych.

Budowa nowej Szkoły Podstawowej w Roju

Bardzo liczne argumenty przemawiające za rozbudową istniejącej placówki oświatowej w Roju, przyczyniły się do budowy nowej szkoły podstawowej. Pierwsze projekty rozbudowy szkoły nie zostały zatwierdzone przez wyższe władze oświatowe. Dopiero w październiku 1962 roku po akceptacji przystąpiono do budowy nowej szkoły. Początkowo plany spełzały jedynie na obietnicach i zapewnieniach władz oświatowych. Sprawujący wówczas kierownictwo szkoły p. Pustelnik wysunął do władz oświatowych wniosek o pozwolenie na budowę nowej szkoły. Wniosek został poparty i w ramach akcji „Tysiąc szkół na tysiąclecie państwa polskiego”, ujęto w planie powiatowym budowę szkoły w Roju. W budowie szkoły miała wziąć udział również miejscowa społeczność. W dniu 6 listopada 1958 roku odbyło się zebranie aktywu wiejskiego, na którym postanowiono: 1.Zmobilizować społeczeństwo do budowy szkoły, 2.Zgromadzić jak najwięcej świadczeń w gotówce i robociźnie. Zebranie zadeklarowali pomoc w budowie, zarówno w gotówce, jak i w robociźnie. W dniu 20 lutego 1959 r. odbyło się komisyjne typowanie parceli pod budowę szkoły. Początkowo planowano budowę szkoły na terenie znajdującym się naprzeciw istniejącej już szkoły, przydzielonym przez Gromadzką Radę Narodową. Komisja jednak zakwalifikowała teren znajdujący się w odległości około 400-500 m. Od istniejącego budynku szkolnego, w kierunku Żor, przy skrzyżowaniu dróg z Papieroka do Brodku. 15 września 1959 r. ówczesny kierownik szkoły zapoznał się z pisemną dokumentacją szkoły. Z dokumentacji tej wynikało, że: szkoła będzie miała sześć klas lekcyjnych, sale gimnastyczną ze sceną orz pomieszczenie administracyjno- gospodarcze. Przy szkole przewidziano wybudowanie mieszań dla: kierownika szkoły, jednej rodziny nauczycielskiej i woźnego. Ogólny koszt budowy z zagospodarowaniem terenu przewidziany został na kwotę 3,500 000 zł. Dokumentacja techniczna miała być wykonana 1 czerwca 1960 r., zaś rozpoczęcie budowy szkoły przewidziano na 1960 r. Jednakże dokumentacja, po przedłużeniu kierownikowi Samodzielnej Komórki Inwestycyjnej przy prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Rybniku, w dniu 19 grudnia 1960 r. została odrzucona, z uwagi na zbyt wysokie koszty. Zatwierdzono natomiast typowy projekt techniczny szkoły, który miał być przystosowany do ówczesnych warunków. 30 stycznia 1960 r. rozpoczęto pierwsze badania gruntu przeznaczonego pod budowę nowej szkoły. Badania zakończyły się pomyślnie. . 


 Rozpoczęcie budowy szkoły początkowo przewidywane na rok 1960, przesunęło się do 1962 roku. Wykonawstwo budowy szkoły powierzono Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Budownictwa terenowego w Niedobczycach i w dniu 10.X.1962 r. przekazano plac budowy
Przedsiębiorstwo to, 5 listopada 1962 r. wytyczyło teren pod budowę i przystąpiło do wykopów pod fundamenty. Z nadejściem zimy prace budowlane przerwano. Roboty ponownie wznowiono 8 kwietnia 1963 r


W styczniu 1963 r. kierownik p. Pustelnik, zakupił na potrzeby nowej szkoły uposażenie o wartości 180 000 zł. Sprzęt ten, m.in. ławki szkolne, zmagazynowano w prywatnych domach na terenie wsi. Mieszkańcy, tj. p. Panek, p. Franciszek Smyczyk, p. Bolesław Fyrla i p. Jan Jokiel, bezinteresownie przechowywali wymieniony sprzęt do czasu otwarcia nowej szkoły w Roju. Gromada rajska również chciała wesprzeć budowę szkoły i zobowiązała się do czynów społecznych, w szczególności poprzez bezpłatne dostarczenie piasku i wykonanie prac związanych z ostatecznym uporządkowaniem terenu. Wartość tych czynów oszacowano na 560 000 zł. We wrześniu 1963 r. budynek nowej szkoły doprowadzony został do stanu surowego. Wstawiono okna i założono centralne ogrzewanie. Ułatwiało to wykonywanie prac murarskich wewnątrz budynku w okresie zimowym. Roboty budowlane i wykończeniowe obiektu szkolnego zakończono w czerwcu 1964 roku.

W dniu 30 czerwca 1964 r. komisja z udziałem władz szkolnych oraz wykonawcy, dokonała odbioru technicznego budynku. Z dniem 2 lipca 1964 r. rozpoczęto przeprowadzkę i urządzanie nowej szkoły. W pracach tych uczestniczyło grono nauczycielskie. Zaangażowała się także ludność wsi, udostępniając środki transportu i własną siłę roboczą.

Otwarcie szkoły

Na wniosek prowadzącego Prezydium Powiatowej Rady narodowej p. M. Mitek, ustalono niedzielę 19 lipca 1964 r. jako dzień otwarcia nowej szkoły w Roju. W związku z tą decyzją kierownik szkoły zwołał zebranie mieszkańców Roja, ustając harmonogram prac przygotowawczych do uroczystego otwarcia budynku szkoły. Dnia 18 lipca 1964 r. wieczorem, zgodnie z ustaleniami, szkoła była przygotowana do otwarcia. Front szkoły zdobiła piękna dekoracja nawiązująca treścią do XX- lecia Polski Ludowej. Dzień otwarcia nowej placówki i oświatowej w Roju od wczesnych godzin był bardzo radosny i słoneczny. W niedzielę 19 lipca 1964 r. o godz. 10 .00 , ze starej szkoły wyruszył barwny korowód dzieci oraz miejscowego społeczeństwa, na czele z górniczą orkiestrą Kopalni „Jankowice”. Uroczystość otworzył przewodniczący gromadzkiej Rady Narodowej w Rogoźnej , pan Leon Michalski, witając przybyłych gości.
Wygłosił też przemówienie, m.in. podkreślając ofiarność i zaangażowanie rajskiej gromady w tak zaczytanym celu, jak budowa szkoły. Uroczystość ubarwiła, przygotowana przez uczniów cześć artystyczna, w formie deklamowanych wierszy i pieśni. Po przecięciu wstęgi i otwarciu szkoły nastąpiono z dawna oczekiwane zwiedzenie upragnionego obiektu.


Akcentem kończącym uroczystość otwarcia nowej szkoły były wpisy do kroniki szkolnej przez biorących udział gości. Dzień otwarcia szkoły był dla tutejszych mieszkańców wielkim przeżyciem, jako że po latach wyczekiwania, pracy i zabiegów otwarły się podwoje pięknej i nowoczesnej szkoły. W nowym budynku szkolnym, na 3 kondygnacjach znajdowało się:

-         9 sal lekcyjnych, świetlica z zapleczem kuchennym i pomieszczeniem biblioteki -         2 mieszkania nauczycielskie

dane techniczne budynku szkoły;

-    powierzchnia użytkowa 1436 m2 -         kubatura                           6094  m2 -         powierzchnia zabudowy 692,5 m2

Sale w dotychczasowym budynku szkolnym zostały przeznaczone na pracownie zajęć praktyczno- technicznych, a najstarszy budynek szkoły przekazano do dyspozycji gromadzkiej Radzie Narodowej w Rogoźnej.
Szkole nadano imię Gustawa Morcinka

Kadra pedagogiczna od 1923 do 1960

Stan rok 2005

Absolwenci

Nowoczesny kompleks edukacyjny w Roju

Do szkoły dobudowano  nowoczesny i funkcjonalny kompleks edukacyjny który oddano 1 września 2015 roku 

Do istniejącego wcześniej, a obecnie kompleksowo remontowanego Zespołu Szkół nr 5 dołączyło zupełnie nowe Przedszkole nr 17. Budynek jest nie tylko ładny, ale też funkcjonalny i przyjazny dzieciom. Nowy obiekt składa się z trzech kondygnacji. Na pierwszej z nich znajdują się pomieszczenia techniczne, magazynowe, zaplecze kuchenne i kotłownia. Druga kondygnacja przeznaczona jest na pomieszczenia dydaktyczne dla przedszkola, stołówkę, salę gimnastyczną, a także szatnie, toalety i pomieszczenia administracyjne dla personelu. Z kolei trzecia kondygnacja to sale zajęć dla przedszkola, klasy dla dzieci szkolnych i sanitariaty. W obiekcie powstało 5 sal dla przedszkolaków i dodatkowo 5 sal dydaktycznych, przeznaczonych dla uczniów klas 1-3 ze szkoły podstawowej. Dzięki temu nauka w Roju stała się zdecydowanie bardziej komfortowa. Poza nowym budynkiem do dyspozycji przedszkolaków i dzieci z Zespołu Szkół nr 5 jest także boisko do piłki nożnej ze sztuczną murawą oraz boisko wielofunkcyjne do koszykówki i siatkówki. Dla maluchów stworzono również kolorowy i bezpieczny plac zabaw z huśtawkami, domkami, mostkami, zjeżdżalniami i ścianką wspinaczkową. Warto podkreślić, że po godzinach pracy szkoły cały teren jest dostępny dla wszystkich mieszkańców. Koszt inwestycji wyniósł 9 mln 224 tys. zł.